Ankara'nın Tarihi

Ankara tarihi: Ankara’nın ilk ismi ve tarihte Türk hakimiyetine geçişi…

Orta Anadolu'nun kalbinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin başkenti Ankara. Yerleşimi çok eski tarihlere dayanan Ankara'nın geçmişi hakkında bilgi edinmek ve Ankara'nın tarihsel süreçte gelişimi hakkında bilgi sahibi olmak isteyenlere kaynak niteliğinde bir yazı...

Ankara ve çevresine, çok eski tarihlerde yerleşilmiştir. Bunda en büyük etken, bu topoğrafya koşullarının ve Anadolu yolları üstündeki konumunun, merkez rolü oynayabilecek bir kentin kurulmasına elverişli olmasıdır. Ankara’nın tarihi kısaca şöyledir…

ANKARA’NIN TARİHİ

Ankara ve çevresinde yapılan arkeoloji kazıları sonucunda tarihi Bronz çağındaki Hatti Uygarlığına kadar gider. Hatta Yontmataş devrinden kalma araç-gereçler ortaya çıkarılmıştır. İsa’dan önce 2000’li yıllarda yöredeki ilk yerleşme merkezinin Anadolu'da ilk siyasal birliği sağlayan Hititler döneminde kurulduğu sanılmaktadır. İ.Ö. VIII. yy'da Frigyalıların eline geçmiş, İ.Ö. VIII. yy'da Frigyalılar Lidyalılara bağımlı hale gelmişler, İ.Ö.547'de Lidya kralının Perslere yenilmesinden sonra da Pers egemenliği başlamıştır. Batı Anadolu'daki Sardeis (Sardes) ile İran'daki Susa kentleri arasında uzanan Kral yolu üstünde yer alan Ankara, Persler döneminde önemli bir konaklama ve ticaret merkezi haline gelmiştir.

ANKARA’NIN İLK İSMİ NEDİR?

İsa’dan önce üçüncü yüzyılda, bir Kelt ırkı olan Galatlar Ankara’yı başkent yapmıştır. İlin tarihteki ismi “Ankyra”dır. Ankara, İ.Ö.II.yy'da Roma İmparatorluğu'na katılmış ve önemli bir askeri merkez haline gelmiştir.Romalılar döneminde tapınaklar, hamamlar ve hipodrom yapılan (günümüze bu yapıtlardan Augustus tapınağı ile Roma hamamının bir bölümü kalmıştır) kent, Bizans döneminde, (395-1073) kalın bir dış surla çevrildi ve tam bir Ortaçağ kenti görünümü aldı. 1071'de Selçukluların Malazgirt zaferini kazanarak Anadolu'ya girmelerinden sonraki yıllarda Ankara, Bizanslılar ve Selçuklular arasında birkaç kez el değiştirdi. Selçuklular döneminde Ankara kenti, kalın surlarla çevriliydi ve askeri önemini korumaktaydı; ama ana ulaşım yollarına göre sapa kaldığından ticari önemini yitirmişti.

ANKARA’NIN TÜRK HAKİMİYETİNE GİRİŞİ

VII. ve VIII. yüzyıllarda İslamiyetin doğuşuyla birlikte şehir Pers ve Arap akımlarına maruz kalmıştır. 871-893 tarihleri arasında birkaç kez el değiştirir. 1127’de şehir kesin olarak Türk hakimiyetine girer ve adı “Engüriye” olur. 1304 yılında İlhanlıların eline geçen Ankara, 40 yıl süreyle onların yönetiminde kaldı. Ankara Osmanlılara ilk olarak Orhan Bey zamanında geçti(1356) kısa bir süre için el değiştirdikten sonra I. Murat tarafından yeniden(1360) alındı. 1402’de Yıldırım Bayezid ve Timurlenk arasındaki Ankara Savaşında şehir kısa bir süre Moğol hakimiyetinde kalır. Ancak 1414’de kesin olarak Osmanlı hakimiyetine girer.

ANKARA NASIL BAŞKENT OLDU?

Kurtuluş savaşı sırasında 1920’de Ankara merkez üs olarak seçildi. 23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi açıldı. 13 Ekim 1923’te Gazi Mustafa Kemal Atatürk tarafından coğrafi, stratejik, siyasi ve Kurtuluş Savaşındaki merkez üs özellikleri nedeniyle başkent ilan edildi. Sonrasında da 29 Ekim 1923’de Türkiye Cumhuriyeti kuruldu. Cumhuriyetin ilk yıllarında An­kara bozkırın ortasında çorak bir kasaba görünümündeydi. O günlerde Avrupa’dan şehir mimarları getirilerek bugünkü modern Ankara’nın temelleri atıldı. Prof. Hermann Jansen'in hazırladığı kent planı çerçevesinde imar hareketleri hız kanırken diğer yandan, kamu yönemitinin başlıca kurumları kentte örgütlenmeye başlamıştır.

Nüfus'u 1920'lerde 25.000 dolaylarında olan kent büyümüş ve 1990'lı yıllarda 4 milyona ulaşmıştır.